Văn hoá Scotland

Một nhạc sĩ chơi kèn túi Great Highland

Âm nhạc Scotland là một khía cạnh quan trọng của văn hoá quốc gia, cả về ảnh hưởng truyền thống và hiện đại. Một nhạc cụ truyền thống nổi tiếng của Scotland là kèn túi Great Highland, một loại nhạc khí thổi gồm ba kèn và một ống giai điệu, liên tục tác động nhờ có khí dự trữ trong một túi. Các dàn nhạc kèn túi có đặc điểm là kèn túi và nhiều loại trống, họ giới thiệu các phong cách âm nhạc Scotland trong khi tạo ra các phong cách mới truyền bá ra thế giới. Clàrsach (đàn hạc), fiddle (violon) và phong cầm cũng là các nhạc cụ truyền thống Scotland, hai nhạc cụ sau là nét đặc biệt của các ban nhạc vũ điệu đồng quê Scotland. Có nhiều ban nhạc và nghệ sĩ âm nhạc của Scotland thành công trong nhiều thể loại, chẳng hạn như Annie Lennox, Amy Macdonald, Runrig, Boards of Canada, Cocteau Twins, Deacon Blue, Franz Ferdinand, Susan Boyle, Emeli Sandé, Texas, The View, The Fratellis, Twin AtlanticBiffy Clyro. Các nhạc sĩ khác của Scotland có thể kể đến như Shirley Manson, Paolo NutiniCalvin Harris.[235]

Scotland có một di sản văn học từ Sơ kỳ Trung Cổ. Tác phẩm văn học sớm nhất còn tồn tại được sáng tác tại Scotland viết bằng tiếng Brython vào thế kỷ VI, song nó được bảo tồn với vị thế là bộ phận của văn học Wales.[236] Văn học Hậu kỳ Trung Cổ gồm các tác phẩm viết bằng tiếng La Tinh,[237] Gael,[238] Anh cổ[239] và Pháp.[240] Văn bản lớn đầu tiên còn tồn tại viết bằng tiếng Scots sớm là sử thi Brus của John Barbour vào thế kỷ XIV, tập trung vào cuộc đời của Robert I,[241] và ngay sau đó là một loạt tác phẩm lãng mạn và văn xuôi bằng bản ngữ.[242] Trong thế kỷ XVI, bảo trợ của quân vương giúp phát triển kịch và thơ tiếng Scots,[243] song việc James VI kế thừa vương vị Anh đã loại bỏ một trung tâm bảo trợ văn học và tiếng Scots bị đặt ngoài lề trong vai trò ngôn ngữ văn học.[244] Quan tâm đến văn học tiếng Scots phục hồi trong thế kỷ XVIII với các nhân vật như James Macpherson, tập thơ Ossian khiến ông trở thành nhà thơ Scotland đầu tiên có được danh tiếng quốc tế và có ảnh hưởng lớn trong thời kỳ Khai sáng tại châu Âu.[245] Nó cũng gây một ảnh hưởng lớn đến Robert Burns, là người cho là nhà thơ quốc gia của Scotland,[246]Walter Scott với bộ tiểu thuyết Waverley có đóng góp nhiều trong xác định bản sắc Scotland vào thế kỷ XIX.[247] Vào khoảng cuối thời kỳ Victoria, một số tác giả sinh tại Scotland đạt được danh tiếng quốc tế trong vai trò là các nhà văn viết bằng tiếng Anh, như Robert Louis Stevenson, Arthur Conan Doyle, J. M. BarrieGeorge MacDonald.[248] Trong thế kỷ XX, Phục hưng Scotland chứng kiến bùng nổ hoạt động văn học và các nỗ lực để cải tạo tiếng Scots thành một ngôn ngữ văn học thực thụ.[249] Tiếp sau phong trào này là một thế hệ nhà thơ hậu chiến như Edwin Morgan, ông được Chính phủ Scotland bổ nhiệm làm Scots Makar đầu tiên vào năm 2004.[250] Từ thập niên 1980, văn học Scotland trải qua một cuộc phục hưng lớn khác, đặc biệt liên hệ với một nhóm các nhà văn như Irvine Welsh.[249] Các nhà thơ Scotland nổi lên trong giai đoạn này có thể kể đến như Carol Ann Duffy, ông là người Scots đầu tiên giành giải nhà thơ Anh Quốc.[251]

Hình ảnh Thánh Andrew tuẫn đạo khi bị trói vào thánh giá hình chữ X xuất hiện lần đầu tại Vương quốc Scotland trong thời gian trị vì của William I.[252] Sau khi Alexander III mất vào năm 1286, một hình ảnh của Andrew được sử dụng trên con dấu của Hộ vệ Scotland, là lực lượng giành quyền kiểm soát vương quốc trong giai đoạn vương vị để trống sau đó.[253] Việc sử dụng một biểu trưng đơn giản hoá liên hệ với Thánh Andrew là "saltire" có nguồn gốc từ cuối thế kỷ XIV; Nghị viện Scotland ra sắc lệnh vào năm 1385 rằng các binh sĩ Scotland sẽ mang một Thập tự Thánh Andrew trước và sau áo chiến của mình.[254] Việc sử dụng một nền xanh cho Thập tự Thánh Andrew được cho là bắt nguồn muộn nhất từ thế kỷ XV.[255] Từ năm 1606, saltire cũng tạo thành bộ phận trong thiết kế Hiệu kỳ Liên minh. Ngoài ra còn nhiều biểu trưng và đồ tạo tác có tính biểu trưng khác, có vị thế chính thức và phi chính thức, như hoa kế là hoa tượng trưng, Tuyên ngôn Arbroath gồm một phát biểu về độc lập chính trị vào ngày 6 tháng 4 năm 1320, vải len kẻ ô vuông thường biểu thị cho một gia tộc Scotland cụ thể và hiệu kỳ sư tử hùng dũng của hoàng gia.[256][257][258] Người dân Highlands có thể biết ơn James Graham vì bãi bỏ luật cấm mặc trang phục vải len kẻ ô vuông vào năm 1782.[259]

Mặc dù không có quốc ca Scotland,[260] song Flower of Scotland được cất lên trong các dịp đặc biệt và sự kiện thể thao như thi đấu bóng đá hay rugby liên quan đến đội tuyển quốc gia Scotland và từ năm 2010 cũng được chơi tại Đại hội Thể thao Thịnh vượng chung sau khi được các vận động viên Scotland tham gia thi đấu bỏ phiếu tán thành.[261] Ngày Thánh Andrew là ngày 30 tháng 11, đây là ngày quốc khánh, song đêm Burns có xu hướng được cử hành rộng rãi hơn, đặc biệt là bên ngoài Scotland. Năm 2006, Nghị viện Scotland thông qua một đạo luật xác định đêm Burns là ngày lễ ngân hàng chính thức.[262] Động vật quốc gia của Scotland là kỳ lân, nó là một biểu trưng huy hiệu Scotland từ thế kỷ XII.[263]

Các báo quốc gia như Daily Record, The Herald, và The Scotsman đều được sản xuất tại Scotland.[264] Các nhật báo khu vực quan trọng gồm Evening News tại Edinburgh, The Courier tại Dundee, The Press and Journal phục vụ Aberdeen và miền bắc.[264] Scotland có đại diện trong Lễ hội Truyền thông Celtic, đây là nơi giới thiệu điện ảnh và truyền hình từ các quốc gia Celt.[265] Truyền hình tại Scotland phần lớn tương tự như truyền hình toàn Anh Quốc, song hãng phát sóng quốc gia là BBC Scotland, một bộ phận của BBC, là hãng phát sóng công cộng của Anh Quốc. BBC Scotland vận hành ba kênh truyền hình quốc gia, các đài phát thanh quốc gia BBC Radio Scotland và BBC Radio nan Gaidheal, cùng các đài khác. Scotland cũng có một số chương trình bằng tiếng Gael. BBC Alba là kênh tiếng Gael quốc gia. Đài truyền hình thương mại chủ yếu của Scotland là STV.

Thể thao

Scotland tổ chức các cuộc thi đấu thể thao quốc gia, và có đại diện độc lập trong một số sự kiện thể thao quốc tế như Giải vô địch bóng đá thế giới, Giải vô địch rugby liên hiệp thế giới, Giải vô địch rugby liên minh thế giới, Giải vô địch cricket thế giới, Giải vô địch netball thế giới, Đại hội thể thao Khối Thịnh vượng chung. Scotland có các cơ cấu quản lý thể thao quốc gia riêng biệt, như Hiệp hội bóng đá Scotland (hiệp hội bóng đá lâu năm thứ nhì thế giới)[266] và Liên hiệp rugby Scotland. Các biến thể của bóng đá được chơi tại Scotland trong nhiều thế kỷ, ám chỉ sớm nhất từ 1424.[267] Bóng đá là môn thể thao phổ biến nhất tại Scotland, và Scottish Cup là giải quốc gia lâu năm nhất thế giới.[268]

Scotland thi đấu trận bóng đá quốc tế đầu tiên trên thế giới vào năm 1872 với Anh.[269] Các câu lạc bộ của Scotland thành công trên đấu trường châu Âu khi Celtic giành cúp châu Âu năm 1967, RangersAberdeen giành UEFA Cup Winners' Cup năm 1972 và 1983, và Aberdeen cũng giành UEFA Super Cup vào năm 1983.

Trò chơi golf hiện đại có nguồn gốc từ Scotland vào thế kỷ XV, quốc gia này được quảng bá là quê hương của golf.[270][271][272] Đối với nhiều vận động viên golf, Old Course thuộc thị trấn St. Andrews của Fife được xem là địa điểm hành hương.[273] Năm 1764, sân golf 18 lỗ tiêu chuẩn hình thành tại St Andrews khi các thành viên sửa đổi sân từ 22 thành 18 lỗ.[274] Giải golf lâu năm nhất thế giới, và giải đấu đầu tiên là The Open Championship, chơi lần đầu vào ngày 17 tháng 10 năm 1860 tại câu lạc bộ golf Prestwick Golf Club, thuộc Ayrshire, Scotland, khi đó các vận động viên Scotland thắng các trận đầu tiên.[275] Tồn tại nhiều sân golf nổi tiếng khác tại Scotland, như Carnoustie, Gleneagles, Muirfield và Royal Troon. Các điểm đặc trưng khác của văn hoá thể thao Scotland có các trò chơi Highlands, curlingshinty. Trong môn quyền Anh, Scotland có 13 nhà vô địch thế giới như Ken Buchanan, Benny Lynch và Jim Watt.

Scotland thi đấu trong mọi kỳ Đại hội thể thao Thịnh vượng chung từ năm 1930.[276] Edinburgh đăng cai kỳ đại hội năm 1970 và 1986, Glasgow đăng cai kỳ đại hội năm 2014.[277]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Scotland http://www12.statcan.ca/english/census06/data/high... http://www.americanheritage.com/articles/magazine/... http://www.bbc.com/news/election-2015-scotland-326... http://www.bbc.com/news/uk-scotland-29270441 http://www.bbc.com/news/uk-scotland-scotland-polit... http://www.britannica.com/EBchecked/topic/210431/B... http://www.britannica.com/EBchecked/topic/529398/S... http://www.britannica.com/place/North-Channel-stra... http://www.cebr.com/reports/how-money-in-some-regi... http://www.electricscotland.com/history/articles/s...